کوچینگ و مشاوره دو حوزه متفاوتی هستند که سعی دارند به افراد برای رشد و ارتقاء بیشتر و راحت‌تر کمک کنند. هر دوی این حوزه‌ها سعی می‌کنند تا افراد را به سمت موفقیت سوق دهند، شرایط کاری آن‌ها را بهبود ببخشند و راه حل‌های ماندگاری را برای مسائل و مشکلات افراد پیدا کنند.
اما آنچه باید بدانید تفاوت کوچینگ و مشاوره است، چراکه درست است که تشابه این دو حوزه زیاد است، اما هر کدام هدف جداگانه‌ای دارند و برای دسته متفاوتی از مشکلات و چالش‌های افراد تنظیم شده‌اند.
پیش از اینکه به بررسی تفاوت کوچینگ و مشاوره بپردازیم، ابتدا لازم است تعریف کوتاهی از هر کدام از این دو حوزه را در ذهن داشته باشیم.
کوچینگ: همانگونه که در مقاله اختصاصی در خصوص اینکه کوچینگ چیست به آن اشاره کردیم، کوچینگ یک ابزار خودسازی است که در آن یک کوچ یا متخصص به افراد کمک می‌کند تا به درستی اهداف، چالش‌ها و مشکلات خود را بشناسند، از محیط و شرایط خود آگاه شوند و بهترین راهکار را برای بهبود شرایط و توسعه فردی پیدا کنند. در واقع هدف کوچینگ بهبود مهارت‌های مدیریت زمان، عزت نفس، سخنرانی در جمع، توانایی‌های رهبری، افزایش اعتماد به نفس و… است که توسط متخصصین کوچینگ به مراجعان آموزش داده می‌شود.
مشاوره: یک مشاور فردی است که در زمینه‌های مختلف شغلی و تخصصی به کمک افراد می‌آید. در واقع افراد از دانش یک مشاور استفاده می‌کنند تا مشکلات و چالش‌های پیش روی خود را حل کنند. در فرایند جلسات مشاوره، مشاورین به‌جای اینکه به شخص کمک کنند تا خود فرد راهکار مناسب و عملی خود را پیدا کند، خودشان راهکار مناسب را به فرد پیشنهاد می‌دهند.
مشاورین به‌جای اینکه به شخص کمک کنند که راهکار مناسب پیدا کند، خودشان راهکار مناسب را به فرد پیشنهاد می‌دهند.
با ذکر این توضیحات اولیه، در ادامه به بررسی جزئیات دقیق‌تری از تفاوت کوچینگ و مشاوره خواهیم پرداخت.
۱. تفاوت از نظر جلسات عمومی یا خصوصی
اولین تفاوت کوچینگ و مشاوره، تعداد افرادی است که با هم در ارتباط هستند. اگرچه ممکن است جلسات کوچینگ برای همه افراد یک سازمان، شرکت یا اداره برگزار شود، اما وظیفه مربی کوچینگ این است که با یکی از اعضاء سازمان، یکی از کارمندان یا یکی از مدیران صحبت کند و روندی را پیش بگیرد که باعث توسعه فردی راه‌جو شود. بنابراین این جلسات گروهی و چند نفره نیست و به صورت تک تک برگزار می‌شود.
این در صورتی است که جلسات مشاوره معمولا گروهی تشکیل می‌شود و یک مشاور مواردی را در هر جلسه بازگو می‌کند که برای تصمیمات و کارهای گروهی و جمعی و پیشبرد سازمان مفید به نظر برسد.
۲. تفاوت کوچینگ و مشاوره از نظر نوع عملکرد
یک کوچ یا مربی در حوزه کوچینگ سعی می‌کند توانایی‌های فردی مراجع را از طریق تعیین هدف یا مسئولیت پذیری برای حل مشکلات مختلف، تصمیم گیری‌های درست و برخورد با مسائل متعدد در محیط کار بالا ببرد. اما یک مشاور به طور مستقیم از طریق آموزش‌های لازم و تمرینات مشترک راهکارهایی ارائه می‌دهد تا مشکلات فرد در حوزه‌های مختلف در محیط کار حل شود.
در واقع تفاوت کوچینگ و مشاوره در این است که کوچینگ راه حلی برای بر طرف کردن مسائل ارائه نمی‌دهد، اما یک مشاور به طور مستقیم به ارائه راه حل می‌پردازد و برای بالا بردن توانایی‌های فردی کاری انجام نمی‌دهد.
۳. تفاوت از نظر تمرکز هر کدام از حوزه‌ها
دیگر تفاوت کوچینگ و مشاوره روی نقطه تمرکز هر کدام از این حوزه‌ها است. کوچینگ معمولا روی توسعه فردی تمرکز دارد؛ به این صورت که همه راهکارها را به کار می‌برد تا فرد بهترین تصمیم را بگیرد، بهترین جایگاه را پیدا کند، بهترین مسیر را پیدا کرده و میزان رضایت او از زندگی شغلی و فردیش بالا برود. این راهکارها و آموزش‌ها می‌تواند روی همه جنبه‌های زندگی فرد تاثیر بگذارد.
اما مشاور معمولا روی یک مشکل خاص تمرکز می‌کند و تلاش‌های او مبتنی بر داده بوده و کمی کردن نتایج حاصل از فعالیت مشاوره راحت‌تر است.
۴. تفاوت کوچینگ و مشاوره از نظر تخصص
یک مربی در حوزه کوچینگ و یک مشاور در حوزه مشاوره تخصص‌های متفاوتی دارند؛ تخصص یک مربی یا کوچ، توسعه مهارت‌های فردی مانند بهبود مهارت تصمیم گیری، افزایش ارتباطات و سازماندهی کارها است. در حالی که یک مشاور باید تخصص مشخصی در حوزه‌های مختلف مانند حسابداری، حقوقی، مدیریت یا برنامه ریزی داشته باشد تا بتواند زمانی که فرد به مشورت نیاز دارد به او راهکار نشان داده و به او کمک کند. برای این منظور در اکثر مواقع مشاور مدرک تحصیلی یا گواهینامه‌های خاصی دارد.
۵. فرق بین کوچینگ و مشاوره از نظر نوع تغییر
نکته بعدی در مورد تفاوت کوچینگ و مشاوره تغییرات و تحولاتی است که هر کدام از آن‌ها در فرد ایجاد می‌کنند. زمانی که بخواهیم تغییراتی را در رفتار، نحوه تصمیم گیری، مدیریت زمان و ارتباطات فرد ایجاد کنیم نیاز به یک مربی در حوزه کوچینگ داریم. اما اگر بخواهیم آموزش‌ها و مشاوره‌های به خصوصی را در یک سازمان و در حوزه‌های مشخص به فرد یا افراد بدهیم باید از یک مشاور کمک بگیریم.
به همین دلیل است که یک کوچ باید آموزش‌های خود را نسبت به هر فرد و نیازها و نقاط ضعف و قوتش خصوصی سازی کند. اما یک مشاور می‌تواند یک نوع آموزش را برای دسته‌ای از افراد در یک سازمان یا سازمان‌های متفاوت به کار بگیرد.
۶. تفاوت مشاوره و کوچینگ از نظر مدت زمان
دیگر تفاوت کوچینگ و مشاوره مربوط به طول مدت دوره‌های آموزشی و مشاوره است. دوره‌های کوچینگ معمولا تا زمانی ادامه دارد که مشکل فرد در یک زمینه خاص به‌طور کامل بر طرف شود. حتی در میانه راه اگر فرد احساس راحتی نکرد می‌تواند جلسات خود را با فرد متخصص دیگری در حوزه کوچینگ ادامه دهد. برنامه‌ای که برای جلسات تنظیم می‌شود نیز بر اساس نیاز و نظر مراجع است. چرا که فرد باید بر اساس پیشرفت و میزان تمریناتی که انجام داده است درخواست تنظیم برای جلسه بعدی را داشته باشد.
اما جلسات مشاوره زمانی تمام می‌شود که آموزش‌ها در حوزه‌ای خاص تکمیل شود. زمان و تعداد جلسات نیز معمولا بر اساس نظر مشاور تعیین می‌شود.
۷. فرق کوچینگ و مشاوره از نظر تعهد
تفاوت کوچینگ و مشاوره در نوع تعهد نیز به چشم می‌خورد. میزان پیشرفت و موفقیت در جلسات کوچینگ بیشتر مربوط به تعهد مراجع یا راه‌جو است؛ چراکه تنها زمانی بهبودی، توسعه و تغییرات فردی در شخص ایجاد می‌شود که خود او بخواهد. در این میان یک کوچ تنها می‌تواند ذهن فرد را برای ایجاد این تغییرات و توسعه فردی باز کند.
اما در جلسات مشاوره تعهد یادگیری و بهبودی در یک حوزه خاص بر دوش مشاور است؛ در واقع مشاور، فرد اجرا کننده است و باید نکات مهم در زمینه‌ای خاص را به مراجع گوشزد کند. در این میان نقش مراجع حمایت از مشاور و رعایت نکاتی است که او بیان می‌کند.
کوچینگ یا مشاوره؟ کدامیک برای شما مناسب تر است؟
برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید و از حضور و دانش بهترین متخصصین برای حل مشکلات یا ارتقاء کسب و کارتان استفاده کنید، باید با توجه به تفاوت کوچینگ و مشاوره از هر کدام از کارشناسان این دو حوزه در زمان و موقعیت مناسب خود کمک بگیرید. در واقع انتخاب یک مشاور به جای یک مربی کوچینگ یا برعکس نه تنها به شما کمکی نمی‌کند، بلکه ممکن است شما را از هدافتان دور نگه دارد.
بنابراین پس از بررسی تفاوت کوچینگ و مشاوره باید بدانید بر حسب هدف، نیاز و اولویت‌های بین سازمانی و شخصی شما کدامیک برای شما مناسب‌تر است. برای اینکه یکی از متخصصین این دو حوزه را انتخاب کنید باید نکات مختلفی را در نظر بگیرید:
اگر به تغییرات فردی نیاز دارید باید از مربیان کوچینگ کمک بگیرید؛ اما برای ارتقاء یک کسب و کار بهتر است از حضور یک مشاور بهره‌مند شوید.
اگر نیاز دارید شیوه انجام برخی از کارها مانند تصمیم گیری، بهبود ارتباطات و توسعه فردی را یاد بگیرید و می‌خواهید این آموزه‌ها در تمام طول مسیر زندگی‌تان همراه شما باشند باید از متخصصین کوچینگ کمک بگیرید؛ اما اگر مشکلی اساسی در حوزه‌های مختلف کاری خود دارید و می‌خواهید فردی آگاه یک راهکار به شما نشان دهد مشاور بهترین گزینه است.
مشکلات اساسی و بلند مدت با دست مربیان کوچینگ حل می‌شوند؛ اما مشاورین معمولا راهکارهای کوتاه مدت و تخصصی‌تر در حوزه‌های خاص ارائه می‌دهند.
اگر نیاز دارید تغییراتی اساسی در شیوه رفتار و عملکرد افراد به وجود بیاید باید از یک مربی کوچینگ کمک بگیرید؛ اما برای پیشبرد اهداف کاری باید با یک مشاور مشورت کنید.